Ferramentas de protección da infancia para centros educativos

Manual de protección y bienestar de la infancia para centros educativos

  • Manual práctico con claves e ideas para promover a protección do alumnado.

  • Aborda cuestións como a prevención e detección precoz, a avaliación de riscos ou a xestión de casos, entre outras.

Portada del documento

 

Conceptos clave: Protección, benestar, factores de risco, violencia, marco legal, acoso, bullying, intervención educativa, prevención, avaliación

Dirixido a: Equipos directivos de centros educativos, docentes, educadores, institucións educativas.

Edita: British Council España, 2024

 

Descarga O PDF

 

A función protectora da escola permite garantir o dereito á educación, ao desenvolvemento, á saúde e ao benestar da infancia. Construír un entorno protector no centro educativo é unha responsabilidade compartida por toda a comunidade escolar, pero non é algo que xurda de maneira natural ou automática: debe promoverse activamente e contar co apoio de profesionais de diferentes sectores.  Este manual aborda algúns aspectos prácticos para aqueles centros educativos que queiran comprometerse neste importante labor.

 

A prevención da violencia desde os centros educativos

As nenas, nenos e adolescentes que asisten aos nosos centros educativos poden enfrontarse a un gran número de situacións de risco que afectan ao seu desenvolvemento e que poden producirse dentro e fóra do contorno educativo. Desde o centro educativo existe a obriga de responder de maneira concreta ante cada situación. Algunhas das situacións que requiren da intervención do centro educativo proveñen de situacións de violencia no ámbito familiar, escolar ou social:

 
  • Maltrato
  • Disciplina violenta
  • Neglixencia
  • Abandono
  • Separacións conflitivas
  • Violencia vicaria
  • Violencia de xénero
  • Violencia sexual
  • Acoso e ciberacoso
  • Delitos de odio
  • Involucración en bandas violentas. 
 

Ademais, hai situacións que poñen en risco o seu benestar, como poden ser, entre outros:

 
  • Os desaxustes emocionais
  • Trastornos de saúde mental
  • Serias carencias económicas
  • Falta de apoio familiar ou institucional
  • Adiccións 
  • Tensións na comunidade

A educación e os centros educativos son contornos de protección indispensables para previr a violencia contra a infancia. Construír un contorno seguro e protector no centro educativo, trasladar o coñecemento dos riscos e das adecuadas ferramentas de autoprotección, crear un ámbito de relación interpersoal seguro ou identificar situacións de risco familiar ou social son responsabilidades inseparables da función educativa.

 

  1. Prevención primaria
    1. Liña de actuación 1: Aumentar o compromiso institucional
      • Ferramenta 1.1: Modelo de declaración institucional sobre o compromiso co benestar e protección da infancia
    2. Liña de actuación 2: Identificación de riscos
      • Ferramenta 2.1: Mapa de risco de INJUCAM para nenos e nenas
      • Ferramenta 2.2: Risco e impacto. Interrelación de probabilidade e impacto
    3. Liña de actuación 3: Incorporación das actividades á Planificación Xeral Anual
      • Ferramenta 3.1: Planificación de actividades en materia de benestar e protección
    4. Liña de actuación 4: A formación continua en materia de protección da infancia
      • Ferramenta 4.1: Presentación para promover unha cultura de benestar e protección á comunidade educativa
    5. Liña de actuación 5: Definición de procedementos seguros para as actividades
      • Ferramenta 5.1: Ficha de identificación dos procedementos que se deben planificar
      • Ferramenta 5.2: Análise de riscos ligados a unha actividade concreta: excursións, entradas e saídas do centro
  2. Prevención Secundaria
    1. Liña de actuación 6: Detección precoz
      • Ferramenta 6.1: Claves para crear un espazo de escoita
      • Ferramenta 6.2: Guía para recoller o testemuño directo dun neno, nena ou adolescente
    2. Liña de actuación 7: Creación dunha rede de coordinación interna
      • Ferramenta 7.1: Ficha para a comunicación interna de situacións que requiren intervención
      • Ferramenta 7.2: Mapeo de recursos e programas da rede comunitaria
    3. Liña de actuación 8: Xestión de casos: recollida de información
      • Ferramenta 8.1: Ficha de planificación de actuacións
      • Ferramenta 8.2: Modelo de entrevista ao alumnado
      • Ferramenta 8.3: Modelo de entrevista á familia
    4. Liña de actuación 9: Comunicación ás autoridades competentes
      • Ferramenta 9.1: Modelo de notificación a Servizos Sociais
  3. Prevención terciaria
    1. Liña de actuación 10: Acompañamento ao alumnado
      • Ferramenta 10.1: Plan de acompañamento
      • Ferramenta 10.2: Guía para entender a revitimización e a estigmatización e como evitala
    2. Liña de actuación 11: Coordinación con outras administracións públicas para o seguimento
      • Ferramenta 11.1: Ficha de coordinación externa

 

Descarga O PDF

 

Protección da infancia

A protección é un dereito da infancia e a súa garantía nas actividades cotiás é unha responsabilidade de todos os adultos e institucións dos que depende o seu benestar. Accede a guías para docentes, recursos para a aula e ideas sobre como integrar este dereito no día a día educativo.

Descubre más