O que os nenos contan

Por Marta Arias, Directora de Sensibilización e Políticas de Infancia de UNICEF España. Post publicado no blog 3500 Millóns de ElPaís.com: 'O que os nenos contan'

Hai uns días alguén me contou que algúns membros da Asociación Española Contra o Cancro empezan pedindo as súas charlas que levanten a man as persoas da audiencia que tiveron algunha relación directa co cancro. A porcentaxe de mans alzadas é sempre moi elevada, e iso fai reflexionar o público sobre o preto que esta enfermidade está de todos nós. Nese momento pensei: "pois entón as organizacións de infancia témolo máis doado aínda, todo o mundo tivo algunha vez na súa vida unha relación máis que directa coa nenez, non? ".

Pois a pesar de que o meu sesuda reflexión non é máis que unha obviedade, o certo é que de fondo esconde a frustración decase todos os que nos dedicamos a promover os dereitos da infancia. Encontrámonos unha e outra vez con reaccións de simpatía, de tenrura, un asentimento sincero... pero cun muro case infranqueable cando queremos falar dos nenos e as nenas como suxeitos "serios", de pleno dereito, como un colectivo que merece a atención social e política e que ten que dicir algo. Algo que quizais nós dende a nosa perspectiva de adultos con frecuencia ignoramos, ou non logramos entender de todo.

E non obstante, cando o facemos encontrámonos con resultados sorprendentes. EnUNICEF acabamos de ter unha experiencia interesante ao respecto  . Preguntamos a 6.000 nenos e nenas de 1º da ESO, en toda España, acerca do que se denomina o seu "benestar subxectivo". É dicir, como ven eles a súa vida. E encontrámonos con respostas moi interesantes.

En primeiro lugar, unha boa noticia. A pesar de todas as dificultades (non esquezamos que os nenos son agora mesmo o colectivo de idade con peores índices de pobreza en España), os nenos están maioritariamente contentos coas súas vidas. Isto xa sucede así sempre que se lles pregunta aos adultos, pero no caso dos nenos é máis acusado.

Non obstante, a valoración global positiva non debe facernos ignorar quepreto do 15% dos nenos entrevistados manifesta ter niveis de benestar sensiblemente inferiores á media. Adiviñan quen é? Bingo. Os nenos nacidos no estranxeiro, os que teñen problemas nos estudos, os que viven en familias cun nivel socioeconómico máis baixo, os fillos de desempregados...Son os nenos e as nenas que corren o risco de "quedarse atrás". De perder o tren desa felicidade coa que case todos recordamos a nosa infancia. Nin que dicir ten que este risco é aínda maior no contexto actual.

En contra do que nos poida parecer, a sorte deses nenos non é só responsabilidade das súas familias. Todos, en maior ou menor medida, temos algo que facer  para []que ellos disfrutenas oportunidades que esa etapa da vida debe traer. Porque é o seu dereito, pero tamén porque con eles nola xogamos todos un pouco.  

E falando deste tema, a enquisa tamén nos di que os nenos que coñecen os seus dereitos (recollidos na Convención sobre os Dereitos do Neno) reportan maiores niveis de benestar. Curioso, non? E unha última sorpresa: en contra do que adoitamos pensar,os nenos non son unsmaterialistas obsesionados polas videoconsolas. Nas súas respostasdemostran ter valores e aspiracións solidarios, moito máis envorcados nas relacións interpersoais que nos bens materiais. En que momento das nosas vidas se empeza a inverter a pirámide é obxecto doutro estudo, probablemente moito máis complexo... Como conclusión, só podo insistir nunha idea: preguntemos aos nenos, teñámolos máis en conta. Na familia, pero tamén fose dela: no colexio, nos medios de comunicación, na vida política. Eles teñen o dereito de expresarse, e resulta que din cousas máis que interesantes que nos permitirán tomar mellores decisións.

Consulta o informe O Benestar infantil dende o punto de vista dos nenos

Se queres acceder aos resultados detallados da investigación , entra aquí