Ferramentas de protección da infancia para centros educativos

  • Manual práctico con claves e ideas para promover a protección do alumnado.

  • Aborda cuestións como a prevención e detección precoz, a avaliación de riscos ou a xestión de casos, entre outras.

Portada del documento

 

Conceptos clave: Protección, benestar, factores de risco, violencia, marco legal, acoso, bullying, intervención educativa, prevención, avaliación

Dirixido a: Equipos directivos de centros educativos, docentes, educadores, institucións educativas.

Edita: British Council España, 2024

 

Descarga O PDF

 

A función protectora da escola permite garantir o dereito á educación, ao desenvolvemento, á saúde e ao benestar da infancia. Construír un entorno protector no centro educativo é unha responsabilidade compartida por toda a comunidade escolar, pero non é algo que xurda de maneira natural ou automática: debe promoverse activamente e contar co apoio de profesionais de diferentes sectores.  Este manual aborda algúns aspectos prácticos para aqueles centros educativos que queiran comprometerse neste importante labor.

 

A prevención da violencia desde os centros educativos

As nenas, nenos e adolescentes que asisten aos nosos centros educativos poden enfrontarse a un gran número de situacións de risco que afectan ao seu desenvolvemento e que poden producirse dentro e fóra do contorno educativo. Desde o centro educativo existe a obriga de responder de maneira concreta ante cada situación. Algunhas das situacións que requiren da intervención do centro educativo proveñen de situacións de violencia no ámbito familiar, escolar ou social:

 
  • Maltrato
  • Disciplina violenta
  • Neglixencia
  • Abandono
  • Separacións conflitivas
  • Violencia vicaria
  • Violencia de xénero
  • Violencia sexual
  • Acoso e ciberacoso
  • Delitos de odio
  • Involucración en bandas violentas. 
 

Ademais, hai situacións que poñen en risco o seu benestar, como poden ser, entre outros:

 
  • Os desaxustes emocionais
  • Trastornos de saúde mental
  • Serias carencias económicas
  • Falta de apoio familiar ou institucional
  • Adiccións 
  • Tensións na comunidade

A educación e os centros educativos son contornos de protección indispensables para previr a violencia contra a infancia. Construír un contorno seguro e protector no centro educativo, trasladar o coñecemento dos riscos e das adecuadas ferramentas de autoprotección, crear un ámbito de relación interpersoal seguro ou identificar situacións de risco familiar ou social son responsabilidades inseparables da función educativa.

 

 Contidos do manual:

  1. Prevención primaria
    1. Liña de actuación 1: Aumentar o compromiso institucional
      • Ferramenta 1.1: Modelo de declaración institucional sobre o compromiso co benestar e protección da infancia
    2. Liña de actuación 2: Identificación de riscos
      • Ferramenta 2.1: Mapa de risco de INJUCAM para nenos e nenas
      • Ferramenta 2.2: Risco e impacto. Interrelación de probabilidade e impacto
    3. Liña de actuación 3: Incorporación das actividades á Planificación Xeral Anual
      • Ferramenta 3.1: Planificación de actividades en materia de benestar e protección
    4. Liña de actuación 4: A formación continua en materia de protección da infancia
      • Ferramenta 4.1: Presentación para promover unha cultura de benestar e protección á comunidade educativa
    5. Liña de actuación 5: Definición de procedementos seguros para as actividades
      • Ferramenta 5.1: Ficha de identificación dos procedementos que se deben planificar
      • Ferramenta 5.2: Análise de riscos ligados a unha actividade concreta: excursións, entradas e saídas do centro
  2. Prevención Secundaria
    1. Liña de actuación 6: Detección precoz
      • Ferramenta 6.1: Claves para crear un espazo de escoita
      • Ferramenta 6.2: Guía para recoller o testemuño directo dun neno, nena ou adolescente
    2. Liña de actuación 7: Creación dunha rede de coordinación interna
      • Ferramenta 7.1: Ficha para a comunicación interna de situacións que requiren intervención
      • Ferramenta 7.2: Mapeo de recursos e programas da rede comunitaria
    3. Liña de actuación 8: Xestión de casos: recollida de información
      • Ferramenta 8.1: Ficha de planificación de actuacións
      • Ferramenta 8.2: Modelo de entrevista ao alumnado
      • Ferramenta 8.3: Modelo de entrevista á familia
    4. Liña de actuación 9: Comunicación ás autoridades competentes
      • Ferramenta 9.1: Modelo de notificación a Servizos Sociais
  3. Prevención terciaria
    1. Liña de actuación 10: Acompañamento ao alumnado
      • Ferramenta 10.1: Plan de acompañamento
      • Ferramenta 10.2: Guía para entender a revitimización e a estigmatización e como evitala
    2. Liña de actuación 11: Coordinación con outras administracións públicas para o seguimento
      • Ferramenta 11.1: Ficha de coordinación externa

 

Descarga O PDF

 

Protección da infancia

A protección é un dereito da infancia e a súa garantía nas actividades cotiás é unha responsabilidade de todos os adultos e institucións dos que depende o seu benestar. Accede a guías para docentes, recursos para a aula e ideas sobre como integrar este dereito no día a día educativo.

Descubre más