Pacto pola Infancia: "Urxe un plan gobernamental sólido e rápido para axudar á infancia"
Este artículo publicouse orixinalmente en Planeta Futuro o 21 de julio de 2014
Dende o pasado febreiro, o diplomático Carmelo Angulo engadiu unha función máis á súa dilatada actividade ao asumir a presidencia de UNICEF en España. Faino xusto nun momento no que os nenos foron golpeados con dureza pola crise.
Son máis de dous millóns de razóns para alcanzar o que asegura que é hoxe o seu obxectivo:
"Que a axenda da atención á infancia sexa prioritaria". Asume o reto aos 67 anos, tras ser elixido para o cargo tan só 18 meses despois de empezar a formar parte do padroado da organización. Aínda que na súa mochila profesional garda unha avultada carreira diplomática por todo o mundo, dende África ata América Latina, ligada á solidariedade.
"Estou nunha fase de devolución do moito aprendido. Séntome como na casa. Este é o meu mundo porque estas foron preocupacións da miña axenda persoal", di do seu novo labor.
“as inxusticias cos nenos removen, dan rabia, impulsan a seguir”
A mirada azul transparente de Angulo non desvela cansazo ningún. "Nin penso en xubilarme, aclara. Non cre que chegase o momento de abandonar a docencia na universidade como director do Instituto para a Cooperación e o Desenvolvemento Humano da Camilo José Cela; tampouco é a hora de pechar a súa consultoría coa que asesora, entre outros organismos, a Organización Mundial do Traballo para erradicar o emprego infantil en América Latina. Máis aínda, engade unha liña co seu estreado cargo. O seu currículo non só revela que é incansable, senón que ademais é un home de moitos perfís. "Dende pequeno pensei que debía ter un plan B", explica. Se non era a diplomacia, sería profesor ou dedicaríase a cooperación ao desenvolvemento. Ao final, foi todo. Unha cousa levouno a outra.
A súa carreira está chea de fitos. A súa inquietude por viaxar, coñecer, entender e traballar noutras culturas, chegoulle cando era neno. Angulo imaxinaba como sería montarse nun barco e emigrar a outro continente. É o que fixeron os seus bisavós paternos. "Saíron dun pobo de Soria onde había peste e fóronse a Uruguai. Sempre sentín que debiamos moito a xente que tomara moitos riscos, aos emigrantes. Aquilo marcou a miña vida", afirma. El fíxoo ao seu xeito e noutras circunstancias. Tras estudar Dereito, cursou un máster en Estudos Europeos en Francia. "Foi saír da casca e achegarse á Europa democrática. Cambioume a vida e abriume horizontes". Decidiu embarcarse nas relacións internacionais. E emigrar.
"Tiven un bo mestre", recorda a Tierno Galván. "Foi un faro que nos guiou e formou a un grupo de diplomáticos". Angulo achaca parte da súa vocación solidaria á formación recibida do político. Coincidir con el foi outro punto de inflexión: decidiu focalizar se en países en desenvolvemento.
Mauritania foi o seu primeiro destino
Os seus dous desexos -emigrar e que fose a un país deprimido- cumpríronse no seu primeiro destino como diplomático nos anos setenta. Mauritania foi o seu "primeiro directo" coa realidade máis dura. "Vin a fame, a desnutrición, a seca... A xente que vivía no deserto comía literalmente area. Aínda gardo algún traxe con po entre as costuras. Vin que había un mundo inxusto", recorda. Asegura que entón comprendeu que só se se cumprían os Dereitos Humanos, se se desenvolvían sistemas democráticos e cooperábase con aqueles países a xente tería unha vida digna. Un mantra que Angulo se afanou en cumprir alá onde foi ben como diplomático, embaixador ou enviado da ONU.
Unha década e algúns países despois de Mauritania (e os descubrimentos que alí fixo), Angulo recalou en América Latina. O continente que a principio de século acolleu aos seus antecesores converteuse no seu fogar durante máis de 20 anos. "Fun un observador privilexiado", recoñece.
O periplo dos seus bisavós e o seu propio, con todas as súas diferenzas, fai que o presidente de UNICEF Comité Español desenvolvese unha especial sensibilidade cara aos problemas que sofren os inmigrantes. Reproba con contundencia "os brotes hostís e xenófobos" cara aos estranxeiros que viven en España que observou nos últimos anos. Tamén destaca as que considera actitudes positivas. "Moitos médicos botaron unha man a pesar dos decretos", apunta en clara referencia á norma que supuxo a exclusión sanitaria daqueles sen papeis e que algúns facultativos quebrantaron para seguir tratando os pacientes, independentemente da súa tarxeta de residencia.
Os seus outros "heroes da crise" son os profesores. "Os mestres tratan de paliar as diferenzas entro os pequenos por cuestións económicas", apunta. Veo no colexio público ao que acode o seu fillo pequeno, quen lle conta que algúns compañeiros de clase se van para a casa a comer porque non teñen recursos para pagar o comedor escolar.
España, berce de pobreza
Pero Angulo non se sente só ante o reto de mellorar a vida do 27,7% dos menores españois, os que viven por debaixo do albor da pobreza. "UNICEF ten case 300.000 socios que achegan de media uns 140 euros ao ano", subliña. "Temos unha sociedade solidaria. Hai moita xente que quitou a cervexa para dalo a organizacións sociais civís. Só o ano pasado, o número de socios de UNICEF aumentou en 50.000 persoas", destaca.
Malia que se rompe en afagos cara á solidariedade española, Angulo apresúrase a reclamar un plan gobernamental sólido e rápido para axudar á infancia e que o seu futuro non quede a mercé da bondade cidadá e abocados a facer cola nos bancos de alimentos. De novo, o diplomático tira de memoria e remóntase á súa infancia. "Recordo os carnés de racionamento e que viñan en camións para repartir comida. Espero que non teñamos que facelo agora", di con serenidade.
Tocoume vivir fames, furacáns... e vin moitos dramas. Estiven moi preto dos problemas da xente", conclúe. Agora, na súa nova faceta de presidente de UNICEF Comité español, non terá que coller un avión, nin volver ao pasado para conectar con aqueles que necesitan a súa axuda. Abondará con que se agache para escoitar aos máis baixiños; aos compañeiros de colexio do seu fillo, aos nenos para os que a crise non é que suba a prima de risco, senón unha neveira baleira.